ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که بسیاری از افراد پولدار و ثروتمند خانه‌هایی را برای خود خریده‌اند و از آن‌ها هیچ استفاده‌ای نمی‌کنند. این در صورتی است که دیده می‌شود در جامعه خیلی از افراد در فقر به سر برده و حتی سر پناهی برای گذراندن امور خود ندارند.
دولت برای این که میزان بی‌سرپناهان را کاهش دهد و در وضعیت معیشت مردم تأثیر گذار باشد، تصمیم به گرفتن مالیات از خانه‌های خالی کرده‌ایت.
طبق این مصوبه کسانی که به جز مسکن محل زندگی خود خانه‌ای را دارند که بدون استفاده باقی مانده است، موظف هستند که بر اساس شرایط مختلف ملک از جمله مساحت و موقعیت قرار گیری ملک، مالیاتی را به دولت پرداخت نمایند.
ما در ادامه‌ی این مقاله قصد داریم شما را با مالیاتی که بر ملک تعلق می‌گیرد آشنا کنیم و میزان مالیات تعلق یافته به ملک را مشخص نماییم.
قانون مالیات بر ملک‌های خالی چیست؟
قطعاً همه‌ی ما تا کنون نام مالیات را شنیده‌ایم و با ماهیت آن آشنایی داریم. مالیات در اصل پرداختی اجباری و لازم است که ممکن است به یک فرد، مؤسسه یا سازمان تعلق بگیرد.
طبق قانون مصوبه در سال‌های اخیر، ملک‌هایی که بلا استفاده باقی مانده اند، مشمول مالیاتی با عنوان مالیات بر ملک‌های خالی می‌شوند که مبلغ آن برای هر خانه یا ملکی متغیر است.
بر اساس این قانون جدید، تمامی مالکان باید خانه‌های خود را در سایت املاک و اسکان ثبت کنند. پس از این که ملک در سامانه‌ی ملی ثبت املاک ثبت گردید، دولت به بررسی خانه‌ها می‌پردازد و خانه‌هایی که خالی از ساکن باشند را شناسایی می‌کند. در نتیجه مالیات بر اساس تعرفه‌ی مشخص شده بر املاک خالی مشمول می‌شود و مالک ملک خالی موظف است که این مالیات را در زمان مشخص شده بپردازد.
در غیر این صورت مالک علاوه بر مالیات، باید جریمه‌ی دیر پرداخت کردن مالیات را نیز پرداخت کند.
املاک مشمول مالیات بر ملک‌های خالی
پس از این که این قانون کشوری تصویب گردید، این سوال برای بسیاری از مالکان پیش آمد چه املاکی مشمول مالیات بر ملک‌های خالی می‌شوند؟
با ما همراه باشید تا در ادامه به جواب این سوال خود برسید.
با توجه به ماده‌ی پنجاه و چهار مصوب در سال ۱۳۹۹، اصلاح‌نامه‌ای نوشته شد که طی آن شرایط املاک مشمول مالیات بر ملک خالی مشخص گردید. در این اصلاح نامه شرایطی نوشته شده‌است که شما با خواندن آن متوجه می‌شوید که آیا ملک خالی شما مشمول مالیات می‌شود یا خیر؟
- اولین شرط برای این که مالیات بر ملک خالی تعلق بگیرد این است که ملک حتما باید مسکونی باشد. یعنی املاکی که تجاری یا اداری باشند، مشمول این مالیات نمی‌شوند.
دلیل گذاشتن این شرط توسط دیوان رسمی املاک کشور این است که افراد بی بضاعت و افراد بی سرپناه بتوانند خانه‌ای را اجاره کنند و وضعیت زندگی خود را بهبود بخشند.
- شرط دیگری که برای تحقق یافتن قانون مالیات بر ملک‌های خالی لازم است این است که ملک مورد نظر در شهری واقع شده باشد که بالای صد هزار نفر جمعیت داشته باشد.
همان طور که همه‌ی ما می‌دانیم، شهرهای بزرگ بیشتر از شهرهای کوچک با معضل بی‌خانمانی مواجه هستند. به همین علت، دلیل اصلی تصویب این قانون این است که افراد حاشیه نشین و بی سرپناه در شهرهای بزرگ سر و سامان یابند.
- شرط دیگری که باعث می‌شود ملک خالی مشمول مالیات شود، این است که ملک مورد نظر در هر سال مالیاتی کمتر از ۱۲۰ روز ساکن داشته باشد.
یعنی در مجموع در این ملک ساکنان بیش از ۴ ماه سکونت نکرده باشند. اگر ملک بیش از ۱۲۰ روز ساکن داشته باشد، مشمول مالیات بر ملک‌های خالی نمی‌شود.
- شرط نهایی این قانون این است که ملک مورد نظر شما در سامانه‌ی ملی املاک و اسکان ثبت شده باشد. باید بدانید که اگر ملک شما در این سامانه ثبت نشود، تخلف می‌باشد و در زمانی که شما ملک خود را به هر دلیلی ثبت کنید، باید علاوه بر مالیات بر ملک خالی، باید جریمه‌ی متعلق به این مالیات را نیز پرداخت کنید.
توجه: ما در مطالب بالا گفتیم که املاکی که در شهرهای پر جمعیت قرار دارند مشمول مالیات بر ملک خالی می‌شوند اما باید دقت داشته باشید که خانه‌ها و املاک بلااستفاده در روستاهای و شهرهای کم جمعیت نیز مشمول مالیاتی می‌شوند که بیشتر اوقات مالکان با عنوان جریمه آن را به دولت پرداخت می‌کنند.
مدت زمان خالی بودن خانه و تأثیر آن بر مالیات
بدیهی است که طی این قانون مصوب در سال ۱۳۹۹، مدت زمان خالی بودن ملک بر میزان مالیات تعلق یافته به ملک تأثیرگذار است.
املاک خالی نوساز و املاکی که چندین سال از ساخت آن‌ها میگذرد، با توجه به نکات زیر مشمول پرداخت مالیات بر ملک خالی می‌شوند:
- واحدها و خانه‌های مسکونی غیر نوساز که چندین سال از زمان ساخت آن‌ها میگذرد، نباید کمتر از ۱۲۰ روز ساکن داشته باشند. ما در مورد این مسئله پیش‌تر توضیح دادیم اما باید بدانید که اگر این ملک دچار تغییر مالکیت شود، این مدت ۱۲۰ روزه برای مالک جدید خانه تمدید می‌شود.
- واحدهایی که نوساز هستند و عملیات ساختمانی آن‌ها به پایان رسیده است، فقط به مدت ۱۲ ماه فرصت دارند که خالی بمانند. اگر بیشتر از این مدت این خانه‌ها خالی بمانند، باید مالیات بر ملک خالی را به دولت پرداخت کنند.
- واحدهای تازه ساختی که در طرح‌ها و پروژه‌های ساخت هستند، پس از اتمام ساخت به مدت ۱۸ ماه فرصت دارند که خانه را خالی از ساکن نگه دارند. پس از گذشت این مدت لازم است که این خانه از ساکن پر شود وگرنه مشمول پرداخت مالیات می‌شود.
طریقه‌ی ثبت ملک در سامانه‌ی ملی املاک و اسکان
امروزه با تصویب شدن این قانون کلی، وزارت راه و شهرسازی کشور ما موظف شد که سامانه‌ای را با عنوان سامامه‌ی ثبت ملک راه‌اندازی کند که افراد بتوانند با رجوع به آن، املاک خود را در سامانه‌ی ملی و کشوری ثبت کنند.
طبق این قانون اگر کسی ملک خالی خود را ثبت نکند، پس از بررسی‌های لازم باید علاوه بر مالیات، جریمه‌ی آن را نیز بپردازد.
این سامانه‌ی ملی باید به گونه‌ای طراحی شود که بتواند ارزش روز خانه را به مالک نشان دهد و حتی ارزش استجاره‌ی آن را نیز به نمایش بگذارد. علاوه بر این، سامانه‌ی کلی اسکان و املاک کشوری که توسط وزارت راه و شهرسازی طراحی می‌شود، باید بتواند شرایط ملک در تحقق یا عدم تحقق معامله را مشخص کند.
یکی دیگر از ویژگی‌های این سامانه این است که باید بتواند تشخیص دهد که آیا این ملک ثبت شده در سامانه در دست مستأجر هست یا خیر؟
اگر این ملک در دست مستأجر باشد، مشمول پرداخت مالیات نمی‌شود.
خانه‌های خالی معاف از مالیات
امروزه در جامعه‌ی ما برخی از خانه‌ها نیز وجود دارند که از پرداخت مالیات معاف شده‌اند. اگر شما نیز جزو افرادی هستید که نمی‌دانید کدام خانه‌ها معاف از مالیات هستند و کدام یک مشمول مالیات بر ملک خالی می‌شوند، در ادامه با ما همراه باشید.
- اولین خانه‌هایی که از پرداخت مالیات بر ملک خالی معاف می‌شوند، خانه‌هایی هستند که جهت استقرار خانوار برگزیده شده‌اند. این خانه‌ها در اصل اقامتگاه اصلی افراد هستند که جزو خانه‌های خالی به حساب نمی‌آیند.
- گاهی اوقات افراد به جز اقامتگاه اصلی خود، یک خانه نیز در شهری دیگر دارند که به عنوان اقامتگاه فرعی آن‌ها به حساب می‌آید. به دلیل این که این افراد فصولی از سال را در خانه‌های فرعی خود سپری می‌کنند، این خانه‌ها نیز جزو خانه‌های خالی مشمول مالیات به حساب نمی‌آیند و از پرداخت مالیات معاف هستند.
- در صورتی که یک واحد مسکونی به نام یکی از اعضای خانوار باشد، ممکن است عضو دیگر خانوار نیز خانه‌ای را در همان شهر خریداری کند. در این صورت نیز خانه‌ی خریداری شده توسط عضو دیگر مشمول پرداخت مالیات بر ملک‌های خالی نمی‌شود.
- افرادی که دانشجو هستند یا به علت کار به شهر دیگری مهاجرت نموده‌اند، به جز اقامتگاه و خانه‌ی اصلی و فرعی خود، می‌توانند در شهر محل تحصیل یا شهر محل کار خود نیز خانه‌ای را بخرند بدون این که برای این خانه مالیاتی را پرداخت نمایند.
- · واحدهایی که به صاحبان صنوف مختلف تعلق دارند و هر از گاهی در آن‌جا امور صنعتی و اداری صورت می‌پذیرد، از پرداخت مالیات بر ملک‌های خالی معاف می‌شوند چرا که این خانه‌ها در اصل یک واحد مسکونی و اداری به حساب می‌آیند که در آن‌ها فعالیتی صورت می‌گیرد.
- واحدهای دیگری که از پرداخت مالیات بر ملک‌های خالی معاف می‌شوند،واحدهای مسکونی وقف شده هستند که برای انجام امور مختلف ساخته شده‌اند. این واحدها فقط در مراسمات مختلف مورد اشتفاده قرار می‌گیرند و در روزهای معمول سال خالی هستند.
به دلیل این که این واحدها وقف شده‌اند، از پرداخت مالیات بر ملک‌های خالی معاف می‌شوند. از جمله این واحدها می‌توانیم به حسینیه‌ها و مساجد موجود در سطح شهرهای مختلف اشاره کنیم.
حکم ثبت نکردن خانه در سامانه‌ی املاک و اسکان
پیش‌تر گفتیم که اگر کسی ملک خود را در یامانه‌ی اسکان و املاک ثبت نکند، متخلف به شمار می‌آید چرا که این فرد باید با ثبت ملک خود در سامانه‌ی املاک و اسکان، ماهیت ملک مسکونی خود را مشخص کند.
حال می‌خواهیم این حکم در قانون مالیات بر ملک‌های خالی را به صورت کامل برای شما تشریح کنیم.
طبق قانون نوپای مربوط املاک، اگر فردی طی بازه‌ی زمانی مشخص شده ملک خود را در سامانه‌ی ملی اسکان و املاک کشور ثبت نکند، جریمه شده و از مزایای اجتماعی گوناگون همچون سفرهای خارجی، پرداخت یارانه‌ی معیشتی، خرید و فروش ملک و خودرو، ثبت نام در مدارس و استفاده از خدمات گوناگون بانکی محروم می‌شود.
اگر فرد خانه‌ی خود را ثبت نکند، در سال اول باید جریمه‌ای به میزان شش برابر میزان مالیات تعلق یافته بر خانه را به عنوان جریمه به دولت بپردازد. در سال‌های دوم و سوم نیز مالک باید به ترتیب ۱۲ و ۱۸ برابر میزان مالیات تعلق یافته بر خانه را به عنوان جریمه به دولت بپردازد.
بنابر مطالب فوق سرپرستان خانواده موظف هستند که ملک خود را در این سامانه‌ی کشوری به ثبت برسانند تا در انجام امور اجتماعی خود دچار مشکل نشوند.
میزان مالیات بر خانه‌های خالی
این که میزان مالیات بر ملک‌های خالی چقدر است، سوالی است که ذهن بسیاری از مالکان را به خود مشغول کرده است.
میزان و مبلغ مالیات بر املاک خالی به سه دستهی مختلف با میزان تعرفه‌های گوناگون تقسیم می‌شود. این مالیات بر اساس هر سال مالیاتی افزایش تعرفه پیدا می‌کند و ماهیانه باید پرداخت شود.
- دستهی اول این مالیات، مالیات سال اول است که به ازای هر ماه مالک باید ۶ برابر مالیات اجاره‌ی ملک را به دولت بپردازد.
- دستهی دوم این مالیات، به مبلغ ۱۲ برابر مالیات اجاره‌ی ملک است که مالک خانه یا محیط مسکونی باید از سال دوم به بعد این مبلغ را بپردازد.
- دستهی سوم نیز دسته‌ای است که پس از سال سوم مالک باید آن را بپردازد. این دسته مبلغی ۱۸ برابر مالیات اجاره را در بر می‌گیرد.
نکات مهم در این زمینه
اگر شما نیز خانه‌ی خالی‌ای دارید و می‌دانید که این خانه مشمول مالیات می‌شود، بهتر است به نکات زیر توجه داشته باشید:
- اول این که اگر خانه‌ی خالی دارید، باید آن را در سامانه‌ی ملی اسکان و املاک ثبت کنید.
- باید از میزان مالیاتی که به ملک شما تعلق می‌یابد مطلع باشید تا بتوانید آن را به طور دقیق به حساب دولت واریز نمایید.
- نکته‌ی بعدی در این زمینه این است که شما باید از شرایط و موقعیت ملک خود باخبر باشید و بر اساس شرایط آن، مالیات مربوط به ملک را پرداخت کنید.
سخن پایانی
امروزه بسیاری از افراد پولدار و ثروتمند اقدام یه خرید خانه‌هایی می‌کنند که این خانه‌ها بلااستفاده می‌مانند.
دولت برای این که این اقدام افراد مرفه را سر و سامان دهد و افراد بی سرپناه را از نظر محل سکونت بهبود دهد، قانونی را تصویب کرده است که طی آن خانه‌هایی که خالی از ساکن باشند، مشمول مالیات بر ملک‌های خالی می‌شوند.
امروزه مالکان خانه‌ها اجبار شده‌اند که خانه‌های خود را در سامانه‌ی ملی اسکان و املاک ثبت کنند تا ماهیت خانه مشخص شود. علاوه بر این، این کار باعث می‌شود که مالکان بدانند که آیا ملک آن‌ها مشمول مالیات می‌شود با خیر؟
ما در این مقاله تلاش کردیم که مسائل مربوط به این مالیات را برای شما شرح دهیم و ویژگی‌های مربوط به ملکی که خالی است و مشمول مالیات می‌شود را برای شما ذکر کردیم.
امید است این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.